(patrz wersję niemiecką)
[tłumaczenie:]
Naszemu byłemu proboszczowi wdzięczna wspólnota parafialna
Życiorys:
Caspar Wrzodek uczęszczał do gimnazjum w swym rodzinnym Raciborzu, następnie studiował teologię we Wrocławiu, gdzie w 1856 był współzałożycielem katolickiego zrzeszenia studentów „Winfrida“.
W 1860 został w Opolu wyświęcony na księdza i rozpoczął posługę w kościele św. Krzyża. Tu Wrzodek aktywnie zaangażował się w działalność Katolickiego Towarzystwa Rzemieślniczego („Kath. Gesellenverein“), w którym wkrótce objął przewodnictwo. W 1864 roku był kuratorem („Kuratus”) i duchownym opiekunem („Spiritual”) w opolskim klasztorze sióstr szkolnych, gdzie prowadził także zajęcia z katechizmu dla młodych dziewcząt i kobiet. W 1870 roku przeniósł się z powrotem do kościoła św. Krzyża jako kurator. Na tym stanowisku pozostawał 25 lat. W sytuacji gdy dostęp do wyższych urzędów kościelnych był utrudniony, tym chętniej angażował się politycznie, szczególnie w nowo powstałej katolickiej partii Zentrum.
W roku 1872 we Wrocławiu, podczas „22 walnego zebrania towarzystw katolickich“, które było poprzednikiem „Katolikentage” („Zjazd Katolików” - odbywające się w Niemczech cyklicznie spotkanie przedstawicieli kościoła katolickiego, na którym dyskutowane są najistotniejsze aktualne problemy), Wrzodek zobowiązał się do nieustawania w walce z prowadzoną przez państwo pruskie polityką kulturkampfu. Na prośbę uczestników z Górnego Śląska i z okręgu poznańskiego wygłaszał przemówienie po polsku. Ponieważ „kościół na ziemi powinien być walczący” zachęcał wszystkich do „wierności wierze i nieustawaniu w walce”, zwłaszcza z nową ustawą szkolną, która przewidywała oddanie zwierzchności szkół spod kontroli duchownej, w jurysdykcję państwa.
W 1875 roku zarówno Caspar Wrzodek, jak i proboszcz Wilhelm Porsch, zajmujący dotąd zwyczajowo mieszkania przy kościele św. Krzyża, zmuszeni byli je opuścić. Na mocy sekularyzacji w 1812 roku przeszły one bowiem na własność państwa, które postanowiło wyegzekwować teraz swoje prawa.
Mimo tego Wrzodek pozostał aktywny społecznie i w 1876 roku założył nieformalny „Krąg Rodzin Katolickich” („Katholischen Familienzirkel“), działający do 1945 roku, dla ochrony życia rodzinnego. Był w nim czynny do końca życia.
Po wygaszeniu kulturkampfu, dzięki wysiłkom Caspara Wrzodka, udało się w 1888 roku doprowadzić do powrotu sióstr szkolnych do Opola, skąd w 1878 roku zostały wypędzone. Wrzodek czynnie wspierał klasztor sióstr szkolnych, pomagając w kontynuowanej do 1899 roku budowie kolejnego budynku szkolnego. W 1893 roku udało mu się otworzyć, sfinansowany ze spadku, szpital w Groszowicach, który prowadziły siostry franciszkanki. W 1898 roku przebywało w nim już stu chorych.
Na przełomie lat 1895/96 Wrzodek wraz z innymi duchownymi umożliwił wydawanie polskojęzycznej „Gazety Katolickiej”, na łamach której toczono walkę o prowadzenie lekcji religii w szkołach w języku polskim Po śmierci proboszcza Porscha Wrzodek w 1895 roku objął funkcję proboszcza opolskiego. Za cel postawił sobie podzielenie rozległej parafii na mniejsze, w celu poprawy opieki duszpasterskiej. W związku z tym w należących dotąd do parafii opolskiej Chrząstowicach (Chronstau) wzniesiono w 1897 roku nowy kościół.
W tym samym okresie postanowiono ukończyć budowę wież opolskiego kościoła św. Krzyża. Na ten cel Wrzodek przeznaczył 2 000 marek z osobistego majątku, udało mu się także zaktywizować do tego dzieła opolan i w ten sposób w latach 1898-1900 wieże zostały wzniesione. Dla upamiętnienia tego wydarzenia w gałce wieży złożono dokumenty, które zostały wydobyte w 2008 roku podczas prac renowacyjnych.
Już w tym czasie Wrzodek poszukiwał miejsca na budowę drugiego kościoła parafialnego w mieście, wspierał też budowę kościoła i szkoły w Nowej Wsi Królewskiej (Königlich Neudorf), którą ukończono w 1899 roku.
Już wiosną 1899 roku Wrzodek cierpiał z powodu cukrzycy, w roku następnym za radą lekarza zrezygnował z pełnienia funkcji proboszcza, pozostał jednak duchownym opiekunem („Spiritual”) sióstr szkolnych i aż do śmierci w 1907 roku angażował się w działalność charytatywną. Zgodnie ze swym życzeniem został pochowany „w habicie franciszkańskim i nałożonym na niego ornacie”. W roku następnym wdzięczna społeczność ufundowała mu, zachowany do dziś, nagrobek, który „ z wielkim udziałem parafian” odsłonięto w dniu uroczystości Wszystkich Świętych.
Ważniejsze źródła:
Emanuel Talar, Die Pfarrer der ehemaligen Kollegiatkirche zum hl. Kreuz in Oppeln seit Aufhebung des Kollegiatstifts im Jahre 1810, Oppeln [1924], s. 32-27.
Marcin Podolan, Historyczny remont opolskiej Katedry. Kula – wehikuł czasu, [wywiad z proboszczem opolskiej katedry, ks. infułatem Edmundem Podzielnym], „Historia Lokalna”2009, nr 1, s. 2-5.
Jerzy Ratajewski, Prasa centrowa w języku polskim na Górnym Śląsku w latach 1886-1925, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1977, nr 16/1, s. 19-63, tu: s. 28.
Mieczysław Pater, Wrzodek Kasper, Porsch Wilhelm [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego. Katowice 1996, s. 327 i s. 472 i nast.
Zdjęcia:
